چسب ها مدت زمان طولانی است که مورد استفاده انسان قرار گرفته اند. بگونه ای که امروزه جزء جدا نشدنی در صنایع مختلف می باشد. امروزه با رشد تکنولوژی چسب های پلیمری در موارد گوناگونی جایگزین سایر منابع اتصال دهنده می شوند. در این مقاله به معرفی انواع چسب ها پرداخته می شود. میزان مصرف چسب در صنایع مختلف و در جهان متفاوت است و کاربردهای آن در صنایع مختلف مورد بررسی قرار می گیرد.
چسب ماده ای است که برای نگه داشتن دو سطح در کنار یکدیگر استفاده می شود. آماده سازی سطح قبل از اعمال چسب اولویت دارد که برای این منظور ابتدا چسب باید سطح مورد نظر را خیس نماید و بعد از اعمال آن سبب استحکام سطح با بخش مورد نظر شده و پایدار بماند. مواد خام برای چسب ها عمدتا مواد پلیمری هستند که به صورت زیر طبقه بندی می شوند.
چسب در اکثر صنایع مانند صنعت بسته بندی انواع محصولات غذایی و دارویی و …در صنایع ساختمان سازی وخودرو سازی و هم چنین در صنعت پزشکی کاربرد گسترده ای دارد. همان طور که در شکل مشاهده می کنید بخش اعظم استفاده از چسب به صنایع بسته بندی تعلق دارد.
شکل 1-کاربرد چسب در صنایع مختلف
اگر میزان مصرف چسب را در کل جهان ارزیابی کنیم آسیا با وجود کشورهای بزرگی چون چین و هند بزرگ ترین مصرف کننده می باشد که میزان این مصرف در سال 2011 حدود34.4 %نسبت به کل جهان بوده است بعد ازآن آمریکا با مصرف 32.9 % رتبه دوم و اروپا بامصرف 25.8 % چسب جایگاه سوم را به خود اختصاص داده است.
شکل 2- میزان مصرف چسب در جهان
شکل3- فرآیند برچسب زدن بر روی بطری
شکل 4– کاربرد چسب در پوشش های بسته بندی چند لایه
هما ن طور که در شکل مشاهده می شود برای اتصال قسمت های مختلف از جمله سقف و شیشه و پنل های جانبی از چسب استفاده می شود.
امروزه کاربردچسب در صنعت وسایل حمل نقل دریایی و هوایی که سبکی قطعه ی تولیدی و بهبود کفیت محصول از خصوصیات بارز آن میباشد بسیار پراهمیت شده است .در تصاویر پایین کاربرد انواع چسب ها در قطعات مختلف هواپیما و کشتی نشان داده شده است.
شکل 5-کاربرد چسب در صنعت هواپیما سازی
شکل6- کاربرد انواع چسب درساخت هواپیما
دربین انواع چسب ها، چسب های اکریلیکی بیشترین میزان سهم بازار را به خود اختصاص داده اند به طوری که میزان این مصرف در سال 2013 به 9/36% نسبت به کل چسب های موجود شد. بعد از آن چسب های پلی وینیل استات (PVA) با مصرف حدود 1/28% و چسب های سیلیکونی با مصرف 18% جزو چسب های پرمصرف به شمار می روند.
چسب هایی هستند که فرایند پخت چسب و سخت شدن ان بوسیله خشک شدن صورت می گیرد این چسب ها به دو دسته ی پایه آبی و پایه حلال طبقه بندی می شوندکه ما بیشتر از آن ها تحت عنوان چسب های امولسیونی نام می بریم .
چسب های پایه آبی به چسب هایی گفته می شود که از آب به عنوان جز ء فعال استفاده شده که اتصال با تبخیر آب یا جدب آب توسط ماده زمینه صورت می گیرد. چسب های پایه آب هم مانند چسب های پایه حلال به دو دسته تماسی و اتصال مرطوب تقسیم می شود. این انتظار می رود که در دهه ی اخیر چسب های آبی جایگزین چسب های پایه حلال شوند.
شکل7- کاربرد چسب های امولسیونی در زمینه اتصالات چوبی ، نصب کفپوش ، پارکت و صنعت بسته بندی
چسب ها ی گرماذوب در خانواده رزین های ترموپلاستیک جای دارند تحت حرارت ذوب می شوندوجریان می یابند و در اثر سرد شدن یک چسبندگی و اتصال قوی را با سطح موجود ایجاد می کنند.
این انتظار هست که در سال 2018 چسب های هات ملت بیشترین سهم مصرف دربین انواع چسب ها در صنایع مختلف از جمله صنعت بسته بندی، منسوجات بی بافت به خود اختصاص بدهند.
چسب حساس به فشار به چسبی گفته می شود که اتصال چسب با ماده زمینه با اعمال فشار کمی صورت می گیرد .چسب های حساس به فشار می توانند بر پایه حلال ، آب یا هات ملت باشند.
چسب های حساس به فشار طیف کاربردی گسترده ای دارند از صنعت خودرو سازی و داروسازی گرفته تا صنایع پایه را در بر می گیرد.
شکل8- کاربرد چسب های حساس به فشار در تولید چسب ضد حساسیت
چسب های که فرایند پخت آن ها با اشعه ی UV صورت می گیرد این روش پخت نسبت به روش حرارتی زمان کمتری نیاز داردو سبب کاهش تولید محصولات جانبی می شود به طوری که چسب های UV در اکثر زمینه ها جایگزین چسب های حرارتی شده اند.از چسب های UV برای مصارف پزشکی مانند ساخت سرنگ وتویزر وپرکننده های دندانی استفاده می شود.این چسب ها در صنایع چوب و ساخت تزیینات و دیگر صنایع کاربرد دارند.
شکل 9– فرایند پخت چسب UV
شکل 10- کاربرد چسب های UV در زمینه پزشکی